Cultuur- en mediasector claimt pioniersrol op gebied van AI

Op vrijdag 21 januari heeft Eppo van Nispen tot Sevenaer, voorzitter van de werkgroep Cultuur en Media van de Nederlandse AI Coalitie, het position paper ‘De Kunst van AI voor iedereen’ overhandigd aan Barbera Wolfensberger, directeur-generaal Cultuur en Media bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

In dit paper schetsen diverse instellingen de potentie van AI-toepassingen en uiteenlopende gebruikerswensen. Het doel is om innovatie op het gebied van AI voor de cultuur- en mediasector in Nederland te bevorderen.

De cultuur- en mediasector maakt steeds meer gebruik van AI-technieken. Hoe wordt AI voor iedereen toegankelijk? Welke kansen en transformaties zijn er en naar welke veranderingen moet kritisch worden gekeken? Het paper gaat enerzijds in op hoe AI de transitie in cultuur en media stuurt (‘AI for culture’) en anderzijds hoe deze sector kan bijdragen aan de toepassing van AI (‘culture for AI’). Dit position paper is tot stand gekomen met behulp van betrokkenheid en inbreng van vooraanstaande onderzoekers, professionals, instituten en bedrijven die de cultuur- en mediasector vertegenwoordigen.

Verbindende kracht van cultuur en media

Hier en daar wordt AI al ingezet in de sector. Denk aan detectie van nepnieuws, het automatisch annoteren van erfgoedcollecties of het componeren van muziek. Maar voor een structurele en efficiënte toepassing is niet alleen meer onderzoek en financiering nodig. Er is ook vraag naar een maatschappij-brede bundeling van krachten, met een pioniersrol voor de cultuur- en mediasector.

Waardecreatie en verdienvermogen

Het position paper kent een aantal onderdelen. Twee gaan over de keten, van creatie tot distributie en receptie van content. Drie zijn flankerend en gaan over meerstemmigheid, juridische en en ethische randvoorwaarden, en verdienvermogen van de sector.

Media Perspectives heeft zich samen met Paul Rutten, Creating 010 Hogeschool Rotterdam, gebogen over de gevolgen die AI heeft voor het verdienvermogen van de sector. Met de vraag:

‘Hoe kunnen op Europese waarden gebouwde AI-systemen de waardepropositie en het verdienvermogen van Nederlandse cultuur- en mediasector verstevigen?’

Economisch duurzame businessmodellen en daaraan verbonden waardeproposities zijn voor alle betrokken actoren een essentiële voorwaarde om te kunnen bijdragen aan maatschappelijke transities. Bij onderzoek naar waardecreatie door de inzet van AI in en de ontwikkeling van het verdienvermogen van de cultuur- en mediasector, is ook de internationale context van groot belang. Daarbij speelt dat de Nederlandstalige markt beperkt is. Met consequenties voor de opbouw van Nederlandstalige data en dus voor de ontwikkeling van Nederlandstalige AI.