De metaverse. De crypto community is het al aan het bouwen. Facebook, of beter gezegd Meta, gaat er helemaal in op en rebrand er zelfs voor. Gamers leven er misschien al jaren in. En de digitale kunstwereld is er met NFT’s flink mee aan het cashen. Maar we staan nog maar aan het begin. Als de metaverse ooit gaat vliegen, is de vraag hoeveel ruimte de techgiganten de komende jaren aan anderen zullen laten. Voorlopig liggen de opties nog helemaal open.
De belangstelling voor de metaverse heeft dit jaar een hoogtepunt bereikt. Het aantal zoekopdrachten naar het woord metaverse is volgens Google Analytics tussen 2020 en 2021 meer dan vertienvoudigd. Media zoals de New York Times, Washington Post en de Guardian publiceerden vele artikelen over de implicaties. Bedrijven van Epic Games tot Microsoft en van Facebook tot SK Telecom willen metaverse-werelden gaan bouwen. Merken als Nike, Burberry, Coca-Cola en Visa haasten zich om er deel van uit te maken. Ook een aantal Nederlandse bedrijven heeft zich op de metaverse gestort.
Waarom die plotselinge aandacht? Toen Corona zich over de hele wereld begon te verspreiden in 2020, werd één ding al heel snel duidelijk. De digitale transformatie is versneld (zie grafiek hieronder). Volgens McKinsey met zeker zeven jaar. De verwachting is dat de versnelling van tech en de prominente aanwezigheid ervan in veel levens, zal doorgaan. Ook als de beperkende maatregelen waar we nu nog mee te maken hebben, zijn opgeheven.
De hype over digitale werelden en augmented reality steekt om de zoveel jaar de kop op, maar sterft meestal weer uit. Denk maar aan Second Life (dat tegen de verwachting in die hype trouwens aardig heeft overleefd). Onder grote investeerders en techbedrijven heerst echter een enorme opwinding over de metaverse. Niemand wil achterblijven als blijkt dat dit de toekomst van het internet is. Er is ook een gevoel dat de benodigde technologie voor het eerst binnen handbereik is. Met recente ontwikkelingen in VR-gaming en connectiviteit kom je al dicht in de buurt van wat nodig zou kunnen zijn.
Iedereen heeft het dus over de metaverse, maar weet iemand ook echt wat het betekent? Dat is de vraag die veel mediabedrijven zich momenteel waarschijnlijk stellen. Volgens sommige deskundigen zal de metaverse de manier waarop bedrijven digitaal met consumenten omgaan, fundamenteel veranderen. Voor anderen, die de term al jaren horen, is het niet veel meer dan een slim klinkende term die in de komende paar jaar aan relevantie zal inboeten. De grote verschillen zijn ongetwijfeld het gevolg van de vele misverstanden over wat de metaverse eigenlijk inhoudt en het overmatige gebruik van de term.
Omdat de metaverse nog maar een idee is, is er geen eenduidige definitie. Je kunt de metaverse omschrijven als een gedeelde virtuele ruimte waar iedereen kan interacteren via digitale avatars die door een driedimensionale omgeving navigeren. Maar je kunt het ook breder bekijken. Je kunt de metaverse zien als een overkoepelende term voor de digitale ervaringen waarmee technologie (zoals AR en VR) ons in staat stelt om interactie aan te gaan op manieren die nu onmogelijk zijn. Met zo’n bredere kijk op de metaverse in gedachten, voorspelt Bloomberg Intelligence een gouden toekomst voor de metaverse. In 2024 zal volgens Bloomberg in de metaverse-markt 800 miljard dollar omgaan.
Maar hoe zullen deze miljarden hun weg vinden naar de zakken van bedrijven in entertainment en media? We hebben toch al platforms zoals Roblox, Fortnite en Minecraft? Deze metaverse-games weten al een tijd een enorm publiek aan zich te binden. Gamers kijken op de gameplatformen met miljoenen tegelijk naar concerten van artiesten als Travis Scott, Ariane Grande en Marshmello (zie video hieronder). In China registreerden techgigant Tencent en Alibaba in september diverse metaverse-patenten. Microsoft werkt aan een eigen metaverse voor de werkvloer.
Facebook heeft het opbouwen van de metaverse tot een van zijn grote prioriteiten gemaakt. Het heeft zwaar geïnvesteerd in VR en betaalde in 2014 al 2 miljard dollar voor Oculus. Het bedrijf bouwt ook VR-apps voor de werkplek, waaronder apps die interactie hebben met de echte wereld. Ondanks zijn geschiedenis van het opkopen van rivalen, beweert Facebook dat de metaverse niet van de ene dag op de andere door één enkel bedrijf zal worden gebouwd. Het bedrijf heeft beloofd om samen te werken. Facebook heeft onlangs 50 miljoen dollar geïnvesteerd in de financiering van non-profit groepen om te helpen de metaverse op een verantwoorde manier op te bouwen. Het bedrijf denkt dat de ‘echte’ metaverse nog 10 tot 15 jaar op zich zal laten wachten.
Wie zet er nog meer in op de metaverse? Tim Sweeney, de CEO van Epic Games (de maker van Fortnite), heeft al geruime tijd metaverse-aspiraties. Online multiplayer games hebben al jaren gedeelde interactieve werelden. Ze zijn niet de metaverse, maar hebben wel enkele ideeën gemeen. De afgelopen jaren breidde Fortnite zijn product uit en organiseerde concerten, events voor merken en nog veel meer in zijn eigen digitale wereld. Dat gaf een indruk van wat nu al mogelijk is en het gaf een podium voor Sweeney’s visie van de metaverse. Epic Games haalde in april dit jaar een miljard dollar op voor het laten groeien van zijn metaverse-platforms, waaronder ook Rocket League en Fall Guys.
Andere games komen ook steeds dichter bij het idee van de metaverse. Roblox, bijvoorbeeld, is een platform voor duizenden individuele games die verbonden zijn met het grotere ecosysteem. Ondertussen investeert Unity, een 3D-ontwikkelingsplatform, in ‘digital twins’, digitale kopieën van de echte wereld. Het grafische bedrijf Nvidia bouwt aan zijn ‘Omniverse’ (video hieronder), dat het omschrijft als een platform voor het verbinden van 3D virtuele werelden.
De grote techbedrijven hopen dat de metaverse uitgroeit tot een miljardenmarkt. Maar ook kleinere bedrijven kunnen profiteren van nieuwe verdienmodellen. Vergelijkbaar met de manier waarop de App Store van Apple uitgroeide tot een nieuw afzetgebied voor app-ontwikkelaars. En er zijn bedrijven die hopen op een open metaverse-wereld waarin er kansen zijn voor iedereen.
De Nederlandse metaverse-startup Odyssey is daar een voorbeeld van. Het bedrijf haalde in november 4 miljoen euro op voor een open source-platform waarmee mensen en bedrijven zelf sociale 3D-werelden kunnen creëren. Dan is er nog de Utrechtse startup Beemup die bedrijven helpt die zichzelf willen profileren in de metaverse, zoals met een live-event of een talkshow. Beemup heeft een eigen metaverse-platform en biedt ook analytics om te meten welke impact bedrijven maken in de metaverse.
Hoewel er veel ideeën zijn over wat de metaverse zou kunnen zijn, zien de meeste deskundigen sociale menselijke interactie als de kern. Facebook bijvoorbeeld, heeft geëxperimenteerd met een VR-vergaderingsapp genaamd Workplace (video hieronder) en de ‘social space’ Horizons. Facebook Workplace stelt zich VR-vergaderingen voor waarin mensen nog steeds hun echte computers kunnen gebruiken Een andere VR-app, VRChat, is volledig gericht op online rondhangen en chatten. Met geen ander doel dan het verkennen van omgevingen en het ontmoeten van mensen.
Misschien liggen er nog andere toepassingen te wachten om ontdekt te worden. Tim Sweeney van Epic Games zei in september in de Washington Post dat hij zich een wereld voorstelt waarin een autofabrikant die reclame probeert te maken voor een nieuw model, “zijn auto in real time in de wereld zet en jij er dan mee kunt rondrijden”. Misschien ga je bij het online shoppen eerst digitale kleren passen, die je dan bestelt om ze in de echte wereld te laten bezorgen.
De benodigde technologie voor dit alles bestaat voor een groot deel al. VR heeft de laatste jaren een lange weg afgelegd, met geavanceerde headsets als gevolg. Het is ook meer mainstream geworden: de Oculus Quest 2 VR-gamingheadset was vorig jaar een populair kerstcadeau. De enorme belangstelling voor NFT’s, die een manier kunnen bieden om op betrouwbare wijze de eigendom van digitale goederen te traceren, kan ook helpen. NFT’s kunnen wellicht de basis vormen voor een virtuele economie.
De meer geavanceerde digitale werelden zullen betere, consistentere connectiviteit nodig hebben. Iets dat wellicht kan worden opgelost met de uitrol van 5G. Maar voorlopig bevindt alles zich nog in de beginfase. Als de evolutie van de metaverse al plaatsvindt, zal die de komende tien jaar worden uitgevochten door de techgiganten. De vraag is hoeveel controle bedrijven als Facebook zullen uitoefenen in hun deel van de metaverse. De opties liggen nu nog helemaal open. Het liefst ziet Mark Zuckerberg een centraal aangestuurde wereld waarin hij de lijnen uitzet. Maar het is te hopen dat er uiteindelijk een meer open, decentrale wereld tot stand komt waar ruimte is voor iedereen. Waarin ook de mediabedrijven hun kansen kunnen pakken.
De strijd om de streamingkijker: van oorlog naar allianties
Vertrouwt de mediasector op het trusted web?
De uitzendrechten van sport en het Amazon-effect
Jongeren en de media: het dilemma van de 3 B’s
Pluriformiteit in de Nederlandse media-industrie vs Big Tech?
De mediasector als ondergeschoven kindje in de verkiezingsstrijd
De privacyoorlog tussen Apple en Facebook raakt ook de media
Het tijdperk van de synthetic media: fake of feit?
Hyperautomation in de media-industrie
Wat wil je eerst horen: het goede of het slechte nieuws?