De Stem van AI: het kruispunt van tech en ethiek
In een tijdperk waarin technologische vooruitgang de grenzen van het mogelijke voortdurend verlegt, is de impact van AI ook in de media-industrie steeds meer voelbaar. Het Cross Media Café ‘De stem van AI‘, was een boeiende verkenning van de rol van AI-gestuurde stemtechnologie. Daaruit bleek nog eens overduidelijk dat hoewel bijna alles mogelijk is in het reproduceren van de menselijke stem, je al gauw tegen ethische uitdagingen aanloopt. Moet je eigenlijk alles wat kan met AI-stemmen, wel doen?
Voor de ‘knutselaars’, zoals moderator Monique van Dusseldorp de sprekers noemde die veel met AI-stemtechnologie experimenteren, is het een uitgemaakte zaak. Zij doen voornamelijk. “Maar of het ethisch allemaal klopt? Ik denk het niet”, zei Bas van Teijlingen, creative bij Banijay Benelux. Hij maakt nu veel promo’s voor Banijay waarin AI-stemmen worden gebruikt, maar zet de technologie ook in voor radio.
Podcast met AI-stemmen
Tom van de Wetering, projectleider bij de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU), maakte een podcast met door AI nagemaakte stemmen van onder anderen Alexander Klöpping. “Het is eigenlijk heel simpel om een stem te klonen. Maar het gaat niet alleen om het nabootsen van de stem, maar ook om de emotie erachter.”
Dave Bitter van iO, verdiepte zich in de interactieve aspecten van het praten met AI. Hij wijst op de complexiteit van het nabootsen van menselijke interacties: “De uitdaging ligt in het creëren van een natuurlijke dialoog. AI moet niet alleen reageren, maar ook anticiperen op de menselijke gesprekspartner.” Dave laat een gesprek horen met zijn AI-assistent Alva. Daar is een real-time gesprek mee mogelijk, maar het valt wel op dat de AI-assistent wat tijd nodig heeft om antwoord te geven. Dat is nog work-in-progress, zegt Bitter.
Vanuit de zaal kwam de vraag: hoe kan je hier nu business van maken, van dit knutselwerk? Bas van Teijlingen: “Bij een radiostation is het fijn als je snel stemmen beschikbaar hebt. Je kan heel snel iets audiodesign maken, zonder afhankelijk te zijn van mensen.” Voor Tom van de Wetering is business niet het belangrijkst. “Ik vind het belangrijk om de eerste te zijn, het first mover advantage. Dan kan ik kijken wat je er allemaal mee kan.” Dave Bitter ziet veel waarde in de gebruikservaring.
AI-stemmen in nieuwsmedia
De toepassing van AI in nieuwsmedia werd belicht door Iddo Havinga van NRC en Manon de Jonge van NOS Lab. NRC is in 2021 al begonnen met het voorlezen van artikelen op hun site. Sinds kort wordt dat voorlezen gedaan door ‘echte’ NRC-stemmen die zijn gekloond. Ondanks die investeringen in de technologie, is het bereik bescheiden. NRC noteert dagelijks ongeveer 4.000 ‘plays’ van gesproken artikelen. Dat is wel 25% meer dan voor het gebruik van de gekloonde stemmen.
NOS Lab experimenteert ook met AI-stemmen. Daar is een nieuwe synthetische stem gecreëerd op basis van bestaande NOS-stemmen. Manon de Jonge ziet toepassingen onder meer voor slechtzienden. “AI heeft het potentieel om nieuws voor iedereen toegankelijk te maken, wat een grote stap voorwaarts zou zijn in mediadiversiteit.”
Bekijk hier het fragment van Iddo Havinga (NRC) en Manon de Jonge (NOS Lab)
Muziekproductie
Samet Yilmaz van Handpicked Agencies en producer Bram Kniest bespraken de rol van AI in muziekproductie. Zij wonnen onlangs het AI Songfestival in Spanje. Samet ziet het AI Songfestival als een voorbeeld van hoe AI creativiteit kan stimuleren. “AI verandert de manier waarop we muziek maken. Het is een tool die nieuwe vormen van creativiteit mogelijk maakt,” zei hij. Het plan is trouwens om het AI Songfestival volgend jaar naar Nederland te halen.
Thirsa van Til, een ervaren stemactrice, deelde haar perspectief op de invloed van AI op de wereld van stemacteurs. “Het is een spannende tijd. Er gaat een heleboel veranderen, bijvoorbeeld in de landen waar wordt nagesynchroniseerd.” Thirsa ziet vooral kansen. “Mijn markt wordt vele malen groter doordat ik mijn stem in andere talen kan aanbieden.”
Bekijk hier het fragment van Samet Yilmaz (Handpicked agencies) en Bram Kniest (Go Back to the Zoo)
Ethische aspecten
Maaike Harbers, lector aan de Hogeschool Rotterdam, belichtte vooral de ethische aspecten van AI in media te belichten. “Wat moet een mediabedrijf doen om dit verantwoord te gebruiken? Dat is nog niet zo simpel. Hoe ga je om met bias bijvoorbeeld?”
Daan Odijk, hoofd Data & AI bij RTL Nederland, zei dat er bij RTL duidelijk keuzes worden gemaakt. “Er zijn veel dingen die we heel bewust niet doen met AI. Bijvoorbeeld een virtuele presentator voor het nieuws. Dat is niet waar we voor staan. Maar een stem halen uit een uitzending, dat bespaart heel veel tijd. Over dat soort applicaties is dus geen discussie. Aan het gebruik van AI zit veel voordelen aan en niet alleen kostenbesparing.”
Maar zeker bij gebruik van AI in de journalistiek is RTL heel terughoudend, zegt Daan Odijk. “Juist bij journalistieke toepassingen moeten we voorzichtig zijn met AI. Waar is ChatGPT op getraind? Dat weten we gewoon niet.”
Bekijk hieronder het volledige Cross Media Café:
Lees ook: De new wave van AI-gestuurde stemtechnologie.
Alle foto’s van deze editie (van Lex van Lieshout) van het Cross Media Café zijn hier te bekijken.
