De privacyoorlog tussen Apple en Facebook raakt ook de media

De discussie over bescherming van persoonsgegevens is weer eens flink opgelaaid. Een discussie die ook de mediasector direct raakt. Als geen andere sector is de media-industrie afhankelijk van het verzamelen van gebruikersdata, onder meer voor advertenties. Google kondigde pas een nieuwe stap aan tegen het gebruik third-party cookies in online advertising. Die stap kan vergaande consequenties hebben voor het verdienmodel van media. Apple-topman Tim Cooke opende onlangs de aanval op Facebook en het ongebreideld verzamelen en verkopen van gebruikersdata. Ook dat treft de media. Welke ontwikkelingen zijn er op het gebied van dataprivacy en hoe kunnen mediabedrijven daarop reageren?

Data Privacy Day

Het was 28 januari Data Protection Day. Deze dag werd al in 2006 ingesteld door de Raad van Europa, maar zal lang nog niet bij iedereen in de agenda staan. Veel mensen zal deze dag zijn ontgaan. Toch is data privacy een van de grote uitdagingen van deze tijd. De technologie voor het vastleggen en analyseren van vrijwel alle denkbare gegevens over mensen is alomtegenwoordig . Dat wordt alleen maar geavanceerder en indringender. Van onze hartslag tot onze meest intieme gedachten, er is over alles data beschikbaar.

Als er een partij is in de wereld die alles over ons weet, dan is het wel Google. Maar ook dat bedrijf ontkomt niet aan de privacy-discussie. Onlangs kondigde de zoekgigant dan ook aan dat in Chrome browser-based AI de cookies van derden gaat vervangen. Er zijn drie redenen waarom Google die stap neemt. Allereerst is dat de toenemende druk van gebruikers. Die willen meer zeggenschap over hun data en de manier waarop die worden gebruikt. Ten tweede is er de natuurlijk strengere regelgeving zoals GDPR. De derde reden voor Google is de waarde van de Walled Garden. Google’s advertentie-inkomsten zijn gedeeltelijk afhankelijk van cookies van derden. Afschaffing zou hen dus minder inkomsten opleveren. Daar staat wel tegenover dat Google’s netwerk van first-party data zo uitgebreid is, dat zij na de afschaffing van third-party cookies voor veel adverteerders de enige overgebleven optie zullen zijn.

Gevolgen

De aanpassing van het cookiebeleid van Google, maar ook dat van Apple, heeft ook directe gevolgen gehad voor de Nederlandse media. September vorig jaar zette het samenwerkingsverband van DPG Media, Mediahuis en RTL een streep door NLProfiel. Het delen van gebruikersdata zou onder druk staan door de veranderingen in het cookiebeleid van de techbedrijven. NLProfiel zag voor zichzelf ‘geen duurzaam model’ meer. DPG Media onderzoekt nu andere modellen. “Mogelijkheden die ook beter inspelen op de groeiende behoefte onder consumenten aan meer privacy en controle over de eigen data.” We horen weinig meer over de gezamenlijke Nederlandse ‘media-login’ zoals die werd bepleit in de samenwerkingsagenda uit 2019.

Recent besloot ook Tim Cook, de CEO van Apple zich weer ’s te mengen in de privacy-discussie. Hij gebruikte Data Protection Day om een flinke knuppel in het hoenderhok te gooien. Hij deed dat tijdens de conferentie CDDP 2021. Zonder Facebook met naam te noemen, haalde hij flink uit naar dit platform. De bedrijfsfilosofieën van Apple en Facebook staan dan ook lijnrecht tegenover elkaar. Apple is een lifestyle-merk. En een onderdeel van de lifestyle die Apple verkoopt, is gebruikers meer controle te geven over hun privacy. Facebook daarentegen, zit in de data business. Hoe meer gegevens het verzamelt over gebruikers, hoe beter het gerichte advertenties kan verkopen. Maar volgens Cook brengt het verzamelen en verkopen van al die gegevens hoge kosten met zich mee. “Het eindresultaat van dit alles is dat je niet langer de klant bent,” zei Cook. “Jij bent het product.”

Oorlog

Het is niet de eerste keer dat Apple en Facebook de degens kruisen. En waarschijnlijk ook niet de laatste keer. De strijd woedt al jarenlang en begint steeds meer het karakter van een oorlog te krijgen. Dat Cook tijdens de conferentie een van de keynotes hield, was dus geen verrassing. Apple is het enige grote technologiebedrijf dat privacy volledig heeft omarmd. Niet alleen als een feature van z’n producten, maar ook als een fundamenteel mensenrecht. Privacy is naast de klimaatverandering, een van de grote uitdagingen van de 21ste eeuw, zei Cook. Apple staat op het punt om een forse klap uit te delen aan het verdienmodel van Facebook. Binnenkort komt er waarschijnlijk een nieuwe functie voor iOS lanceren waarbij gebruikers zelf kunnen kiezen of bedrijven als Facebook hun internetverkeer en activiteit mogen volgen.

Consumenten zijn – onder meer door de coronapandemie – steeds meer actief in de digitale wereld. De gegevens die zij genereren geven bedrijven een kans om hun relatie met de consument te verbeteren. Tegelijkertijd geeft het de bedrijven ook de verantwoordelijkheid om data veilig te bewaren. Deze gegevens, waaronder locatie en andere soorten persoonlijk identificeerbare informatie, zijn enorm waardevol. Bedrijven gebruiken data bijvoorbeeld om behoeften van de consument beter te begrijpen. Die inzichten helpen bij de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten, en bij het personaliseren van reclame en marketing. In de media is zijn data dus van levensbelang.

Consumenten

Maar hebben mensen wel het gevoel dat hun gegevens bij media in goede handen zijn? Uit onderzoek van McKinsey blijkt dat consumenten steeds bewuster omgaan met welke soorten gegevens zij delen, en met wie. Ze zijn veel meer geneigd om persoonlijke gegevens te delen die een noodzakelijk onderdeel zijn van hun interacties met organisaties. Uitgesplitst naar sector voelen consumenten zich het meest op hun gemak bij het delen van gegevens met aanbieders in de zorg en banken. Die krijgen een vertrouwenscijfer van 44 procent. De mediasector komt er in het onderzoek van McKinsey niet best af. Maar tien procent van de ondervraagden ziet media als betrouwbare partij als het gaat om privacy en data (zie grafiek hieronder). Dat geeft te denken.

Werk aan de winkel

Er lijkt dus nog wel wat werk aan de winkel op het gebied van privacy in de media. En dat terwijl de sector in toenemende mate afhankelijk is van data. Mediabedrijven ontwikkelen zich in een ongekend tempo. Dat is ook noodzaak. Ze moeten hun kosten verlagen en tegelijkertijd meer inkomsten genereren uit steeds concurrerender en onzekerder markten. Het is dan ook niet zo vreemd dat mediabedrijven in veel opzichten een vroege adopter zijn van data-technologie. Die stelt hen in staat tot de noodzakelijke digitale transformatie.

Voor bedrijven, en zeker ook die in media, is het tijd om zichzelf de vraag te stellen: welke strategie streef ik na? Wil ik een bedrijf dat m’n klanten dient? Of een bedrijf dat voordeel haalt uit klanten om mijn bedrijf te dienen? Want uiteindelijk is alleen de eerste strategie ook in de toekomst houdbaar. Zo’n aanpak kan in het begin een grote uitdaging zijn. Denk dan nog even aan de speech van Tim Cook: “De weg van de minste weerstand is zelden de weg van de wijsheid.” Wil de Nederlandse mediasector het heft in eigen hand houden, zal het een verdienmodel moeten vinden dat inspeelt op deze privacy-ontwikkelingen.