De creatieve industrie blijft banenmotor, maar Corona tast wel ecosysteem aan

De creatieve industrie is onverminderd een belangrijke banenmotor voor Nederland. De sector heeft wel veel zwaarder geleden als gevolg van de coronacrisis dan de rest van de economie. Dat blijkt uit de Monitor Creatieve Industrie 2021, een tweejaarlijks onderzoek van Media Perspectives naar de economische ontwikkeling in de creatieve industrie en ICT. Het aantal banen in de creatieve industrie is tussen 2010 tot 2020 jaarlijks met 2,4 procent gegroeid. Dat is drie keer zoveel als de gemiddelde banengroei in die periode.

De creatieve industrie is extreem kleinschalig. De gemiddelde bedrijfsomvang is 1,8 baan, ongeveer een derde van de gemiddelde bedrijfsomvang van vijf banen in Nederland. Dat komt onder meer door het grote aandeel ZZP’ers. Dat was in 2020 49% tegen 32% in 2010.

Amsterdam is nog steeds het grootste creatieve cluster met ruim 114.000 banen in creatieve industrie en ICT samen in 2020. Maar de stad verliest wel momentum. Vanaf 2017 heeft Amsterdam niet meer het hoogste percentage banengroei. De jaarlijkse banengroei van 3,4 procent in Amsterdam wordt recent overtroffen door Rotterdam (5 procent), Utrecht (4,2 procent) en Den Haag (3,6 procent).

Corona

De coronacrisis heeft er ook in de creatieve industrie flink ingehakt. De sector heeft echter nog veel zwaarder geleden dan de rest van de economie. De creatieve industrie leverde in 2020 een kwart van de toegevoegde waarde in. Dat komt neer op € 4,7 miljard. Voor de deelsector kunst en erfgoed zijn de cijfers nog dramatischer. Die subsector verliest ruim 60 procent aan toegevoegde waarde, wat neerkomt op € 3,4 miljard. Ook de omzetten en het aantal banen zijn flink gekrompen.

Ton van Mil, directeur van Media Perspectives, zegt in een reactie op het rapport dat een herijking van de financiële structuur van ondersteuning van de creatieve industrie noodzakelijk is. “Mede door het grote aandeel ZZP’ers, voor wie slechts karige regelingen hebben bestaan, heeft de sector relatief veel meer schade geleden dan andere sectoren. Onze polder is er, zo is weer gebleken, vooral eentje van werkgevers en werknemers. Waar je ziet dat werknemerslasten ruimschoots gecompenseerd worden tot meerdere malen modaal, was er voor ZZP’ers alleen de karige TOZO-regeling. Voor de creatieve industrie, die voor de helft bestaat uit ZZP’ers, is dat een extra slechte regeling geweest.”

Ecosysteem creatieve industrie

De negatieve effecten van COVID op de hele keten tasten het ecosysteem van de creatieve industrie aan, blijkt uit het rapport. Dat komt doordat veel creatieve bedrijven aan andere creatieve ondernemingen leveren. Omzetverlies van de een heeft dus ook een negatief effect op de ander. Het meest te lijden hadden de bedrijven in creatieve diensten, kunst en amusement. Ook de audiovisuele sector had te kampen met omzetverlies door teruglopende bestedingen.

“Door de vele interne leveringen in de creatieve industrie is de sector kwetsbaar gebleken”, zegt Ton van Mil. “Dit maakt de sector gevoeliger dan andere sectoren voor vraaguitval bij consument en bij klanten uit andere sectoren. Het achterwaartse domino effect zorgt voor relatief grote schade in de hele sector.”