‘‘De coronacrisis is een breukmoment voor de media’’

Erik van Heeswijk is ervan overtuigd dat de coronacrisis een breukmoment is voor de media. “Er zal veel meer geïnvesteerd worden in digitale ontwikkeling en digitale mensen”, zegt hij. Erik was op 2 april te gast in de MediaMatters-radioshow. Erik is CEO van SmartOcto, een webanalyticstools waarmee je de impact van content kan meten.  Bert Kok en Rick van Dijk spraken hem onder andere over de gevolgen van de coronacrisis in de media en innovatie bij de publieke omroep.

‘‘Overal kwam rook uit’’

Ondanks de roerige tijden waar heel Nederland in zit en de enorme impact die het coronavirus heeft op de media-industrie, ziet Erik ook kansen. Nieuwssites leveren namelijk allerlei interessante data op. Zeker tijdens de eerste dagen van de coronacrisis hebben de servers van SmartOcto – spreekwoordelijk – gerookt aan alle kanten. Mensen hadden en hebben behoefte aan de laatste updates over het coronavirus. Zeker tijdens de eerste dagen toen het nieuws over het virus naar buiten kwam en er continu updates kwamen vanuit de overheid ontplofte nieuwssites zowat.

SmartOcto draaide overuren: ‘‘Ik heb in de afgelopen vijf, zelfs twintig jaar nog nooit zoiets meegemaakt. Het was behoorlijk uniek. Overal kwam rook uit. Niet alleen bij ons, maar bij elk mediasysteem over eigenlijk de hele wereld. Inmiddels is dat gelukkig alweer wat gedaald.’’

Meten van impact

Erik studeerde filosofie, maar kwam in de journalistieke wereld terecht. Na ruime ervaring als redacteur en docent journalistiek op de Universiteit in Leiden te hebben opgedaan, werkte hij als hoofdredacteur van VPRO Digital. Dit totdat hij in 2013 samen met Rutger Verhoeven op het idee kwam om een startup te beginnen voor data van mediaredacties. ‘’SmartOcto bestaat eigenlijk uit mensen die uit de media-industrie komen, geen data-analisten van oorsprong maar mensen die op redacties hebben rondgewandeld binnen omroepen en kranten en die hebben ooit geconstateerd dat data de redactie zou moeten helpen. Zodat ze betere beslissingen zouden nemen. Iedereen kent natuurlijk die onduidelijke business dashboards, grafiekjes, getalletjes en cijfertjes en wij vonden dat dat beter en veel redactioneler kon.”

Wat de analytics van SmartOcto in de basis doet, is het meten van verhalen over alle alle kanalen. Hoe doet mijn verhaal het op de website, de nieuwsbrief en social media? Het grote verschil met andere tools is dat de nadruk ligt op de actionability ervan. Wat kan je ermee? Naast overzichtelijke cijfers vind je in de tool ook aanbevelingen om nog meer impact te creëren.

Digitale workflow

De toekomst van de media-industrie in het licht van de coronacrisis draait volgens Erik om digitalisering: ‘’dat digitalisering steeds meer een noodzaak begint te krijgen is iets wat we al twintig jaar zeggen. In deze tijden kun je moeilijk om die conclusie heen. Ook denk ik dat je in die zin, als je over tien jaar terugkijkt, zal zien dit alles ook een breukmoment is. Er zal veel meer geïnvesteerd worden in digitale ontwikkeling en digitale mensen.’’ Sommige redacties realiseren zich volgens Erik nu dat de workflow zelf digitaal moet zijn. Hij denkt dat de meeste ontwikkeling niet zozeer in de buitenkant zit maar dat digitalisering vooral in de binnenkant zit de komende jaren.

Concurrentie is wereldwijd

De concurrentie tussen mediabedrijven begint inmiddels wereldwijd te worden. Weten wat je rol is als mediabedrijf is een steeds belangrijker begrip. Want als je dat volgens Erik niet weet, dan kun je weleens tegen elkaar aanbotsen: ‘’De jeugdige naïviteit die je wellicht twintig jaar geleden nog als mediabedrijf kon hebben met de instelling: ik ga mooie dingen maken en dan komen er mensen die nemen abonnementen of klikken op advertenties, die naïviteit is er een beetje af. En in de basis is dat een goed ding.’’ 

‘’Elke mediabedrijf, elke titel is anders. We zien compleet nieuwe timingen bij   verschillende kranten en omroepen. Iedere titel is uniek en heeft zijn eigen doelstellingen. Data moet zich daarnaar gedragen, en niet andersom. ‘’

Gesloten bolwerk

De mediawereld is een hele grote internationale wereld met grote spelers die allerlei dingen aan het doen zijn. SmartOcto zit in de positie dat zij af en toe een kijkje achter de schermen in de media mogen nemen, de strategieën en de data kennen. Erik maakt zich in zekere zin zorgen over de lange-termijn-gezondheid van de publieke omroep: ‘’Dan zie je gewoon wat voor een gesloten bolwerk de omroep eigenlijk is en dat dat ook zijn zorgelijke aspecten heeft. Het gaat niet zozeer om de mensen, maar het is een structuur die naar binnen kijkt en niet zozeer naar buiten. Als je naar buiten stapt, dan zie je dat eigenlijk nog veel helderder dan dat je erin zit.’’ 

Kennis delen

Innovatie begint bij dingen adopteren, maar ook bij dingen loslaten. Erik merkt op dat mediabedrijven de neiging hebben om alles zelf te doen. Er zou echt meer kennis in het medianetwerk gedeeld kunnen worden: ‘’Om maar eens een voorbeeld te noemen; zit er zoveel kennis alleen al bij televisieproducenten. Er lijkt hier in Nederland wel een soort neiging te zijn om het elkaar niet te gunnen. Om elkaar geen winst en successen te gunnen. Je kunt allemaal innoveren als je elkaar succes gunt, dat klinkt heel beheerst en Little House On The Prairie, maar dat is wel iets wat echt in mijn DNA zit.’’

’’Je bent er zelf bij gebaat een omgeving te creëren van bedrijven en mensen die van wanten weten en die ook door jou slimmer worden.’’

Juiste mensen aannemen

Tot slot benoemt Erik het belang voor mediabedrijven om de juiste mensen aan te nemen. Dit zijn mensen die het salaris niet op de eerste plaats hebben staan, maar geprikkeld en uitgedaagd willen worden: ‘’Slimme mensen die goed zijn, komen over het algemeen omdat er een uitdaging ligt die ze aanspreekt. Dus die zul je moeten creëren. En daar hoort dan een cultuur bij. Een cultuur die iets zegt als: ‘nou we gooien er eens vijf pizza’s in’ en we gaan iets prachtigs maken. Om zulke mensen aan te trekken zul je een visie moeten hebben, die durven uitdragen en ook tegen de stroom durven in te zwemmen. Je moet een puzzel neerleggen die mensen prachtig vinden om te kraken. Als die puzzel afwezig is dan is het een soort modderig water. Daarvan weet niemand precies waar het heengaat en daardoor is er geslotenheid. Op die manier ga je die mensen nooit aan je binden.’’

Luister hieronder het hele interview met Erik.

Verder luisteren

MediaMatters is een programma van Bert Kok en Rick van Dijk over innovatie in de media. De volgende MediaMatters uitzending is op donderdag 7 mei van 16:00 tot 17:00 uur. Alle radio- uitzendingen zijn terug te luisteren als podcasts op New Business Radio, Soundcloud, Spotify en iTunes.