Column: Innovatie

Mijn stereo is een uurtje opgewarmd. De CD om de column bij te schrijven gaat in de lade. Meer dan een eeuw aan innovatie vult mijn kamer. Tchaikovsky schreef Op.35 in 1878; Toevallig ook het jaar waarin de eerste muziekopname ooit plaatsvond. De uitvoering van Oistrakh is uit 1959. En de remastering naar CD heeft in 2011 plaatsgevonden, via de volgens Sony ultieme en onverbeterbare archiefstandaard DSD. CD? En Spotify of Tidal dan? Dat ‘is’ er helaas nog niet als het om mijn ultieme beleving gaat. Al zijn er mensen die daar anders over denken.

De reden dat van een klassiek stuk uit 1878 nog zo te genieten valt, is dat in alles vanaf de conceptie van het stuk, de uitvoering, de opname, de digitalisering, en het afspelen, nooit zomaar het nieuwste van het nieuwste is gebruikt. Maar het beste van het beste. En dat beste is wel alsmaar beter geworden. Maar het beste is zelden het nieuwste geweest.

Gartner

Wat er elk jaar sinds 1878, en daarvoor is geweest zijn de nieuwe beloftes, de ‘inflated expectations’ van de welbekende Gartner hype cycle. Alles wat nieuw is, is beter. Totdat het toch niet zo blijkt te zijn. En de innovatie hopelijk de ‘trough of disillusionment’ overleeft, om daarna zijn plek in onze samenleving te krijgen. 5G is nu ‘peak inflated expectations’. Autonoom rijden level 4 is alweer over de top, en een grote teleurstelling, maar level 5 gaat het weer helemaal oplossen, want die is nog op weg naar boven. Evenals ‘explainable AI’ en ‘edge computing’. ‘Digital ethics’ is peak inflation, en raad eens wat voor bijeenkomst wij donderdag 7 november met een groot aantal mediabedrijven hebben? Ethische richtlijnen en AI. En ook een cross media café in 2020 gaat waarschijnlijk deels over 5G.

Overhyped

En toch blijven we maar innoveren. Omdat we de hype cycle intussen kennen en weten dat er veel zinnigs overblijft nadat de teleurstelling is overkomen. En dat er pas mee bezig gaan als dat het geval is, te laat is. Wil je succes hebben, dan moet je van een innovatie geproefd hebben op de weg naar boven. Dan weet je wat er goed aan is, wat overhyped, en waar je de volgende keer op moet letten.

Iemand die twijfelt of autonome voertuigen het ooit zullen overleven in het centrum van Amsterdam is directeur Carlo van de Weijer van het recent geopende Eindhoven Artificial Intelligence Systems Institute (EAISI). “Op dat soort plekken is een auto niet het beste vervoer. Dat hoeft geen probleem te zijn: er is de tram, metro, de fiets. En lopen kan ook”, volgens Van de Weijer, de expert.

Nog zo’n expert-twijfelaar is Guido van Rossum, in een artikel in VN ‘de Johan Cruijff van de programmeurs’ genoemd. Hij is de uitvinder van Python, wereldwijd de meest gebruikte programmeertaal in 2019. Uit het artikel: ‘Sommigen denken dat je in de nabije toekomst gewoon Engels tegen de computer kunt praten en dat de computer dan begrijpt wat je wilt. Ja. Dat is natuurlijk allemaal onzin. Als jij mij nu zegt wat je wilt, begrijp ik je waarschijnlijk ook niet.’

Iemand die dan weer een heel niveau teruggaat is Howard Liu van AirTable. Hij bouwt voort op de papieren spreadsheet uit de jaren 70. “The big idea? Spreadsheets, but better. Spreadsheets, but richer. The concept of a spreadsheet predates even computing. Spreadsheets were the first killer app.” Niemand begrijpt hem, maar zijn bedrijf is inmiddels al wel 1 miljard waard.

Nataliteit

Filosofe Hannah Arendt ziet “handelen”, het innoveren, van Van Rossum en Liu als de hoogste vorm van menselijke activiteit. Handelen is de menselijke activiteit die de routines die in het arbeiden en werken heersen, doorbreekt: “[…] als om ons er voor altijd aan te herinneren dat mensen […] niet zijn geboren om te sterven maar om een begin te maken”. Nataliteit noemt zij het vermogen van mensen om iets nieuws te beginnen, steeds weer opnieuw.

Om ervoor te zorgen dat het gezamenlijk handelen kan functioneren, om te komen tot een samenleving, formuleert Arendt de belofte en de vergeving. Het is net de hype cycle. Mensen bedenken nieuwe dingen, en beloven een hoop, de samenleving pikt het op en dicht het magische krachten toe. Raakt teleurgesteld dat het de beloften niet waarmaakt, maar vergeeft opdat er een nieuw begin mogelijk is. Autonomous level 5 in plaats van level 4, nieuwe ronde, nieuwe kansen!

En zo klinkt Tchaikovsky in 2019 nog steeds beter dan ooit tevoren, dankzij al die overdreven verwachtingen, grote teleurstellingen en nieuwe ideeën in de tussentijd.

Innovatie.

Door: Frank Visser – Teamlead Innovatie