Verslag MPJC2014: Challenges in media

Wat zijn de actuele uitdagingen van de media-industrie en wie zijn de nieuwe spelers? Tijdens het Mediapark Jaarcongres op 26 juni 2014 keken nationale en internationale sprekers naar de actuele ontwikkelingen rondom big data en video, en naar hoe je daar geld mee kunt verdienen. In dit eerste verslag de presentaties van Henk Hagoort (NPO) en Maikel Verhaaren (GfK).

NPO: waar komen we vandaan en waar gaan we heen

Henk Hagoort, voorzitter Raad van Bestuur NPO neemt de zaal mee in een korte tijdreis met hoogtepunten uit publieke radio en televisie en gaat in op actuele uitdagingen en ontwikkelingen.

Ook in het snel veranderde landschap blijft de maatschappelijke taak van de publieke omroep overeind. Hagoort: “Elke week weet de NPO 85% van alle Nederlanders te bereiken. De NPO is bruggenbouwer en bouwt mee aan een humane samenleving.” Hij noemt de rol van de NPO als aanjager van innovaties. “Publieke omroep maakte van radio een massamedium, gaf kleur aan televisie, verbreedde het beeld, verhoogde de beeldkwaliteit en kwam in een vroeg stadium met een video-on-demand-dienst: Uitzending Gemist.”

Globalisering

Wat zijn de actuele uitdagingen voor de NPO? Hagoort noemt de digitalisering en globalisering. Grenzen verdwijnen. De mediamarkt is mondiaal geworden. “Huiskamers zijn digitaal verbonden met de hele wereld.” En Nederland blijkt een aantrekkelijk land voor mondiale spelers vanwege het grote breedbandnetwerk en de graagte waarmee we innovaties adopteren. Digitalisering zorgt ook dat de grenzen tussen mediavormen verdwijnen. Hagoort noemt als voorbeeld 3FM Serious Request, waarin ‘evenement’, ‘klassieke media’ en ‘social media’ naadloos in elkaar overlopen.

Herkenbaarheid

Een andere uitdaging is herkenbaarheid. Hoe blijf je vindbaar en hoe zorg je dat je gevonden wordt in een wereld waarin het aanbod alleen maar toeneemt? NPO verbetert daarom platformen om actieve en passieve vindbaarheid te verbeteren. Voorbeelden zijn Digital Radio +, digitale radio (DAB+) waarmee de luisterervaring en vindbaarheid van zenders sterk verbetert, en NLZiet, een platform dat de drie uitzending gemist-diensten van NPO, SBS en RTL aanbiedt in één abonnement. Nederland 1, 2 en 3 zijn ook live via mobiele telefoon te bekijken bij Vodafone (over het 4G-netwerk) voor een vast bedrag per maand.

HbbTV

Nieuwe ontwikkelingen zijn onder meer HbbTV, waarmee het lineaire tv-aanbod verrijkt kan worden met een interactieve laag. Op dit moment zijn de uitzendingen van het WK voetbal al voorzien van statistieken, extra informatie en gerelateerde videofragmenten. Voor het selecteren van de fragmenten wordt dezelfde technologie gebruikt als voor de Live suggesties in de nieuwe HbbTV Nieuws-app. Met HbbTV Nieuws-app blijft de kijker altijd op de hoogte van de laatste headlines, weer en verkeer. Tijdens het Acht uur-journaal biedt de app echter ook Live suggesties, aan het nieuws gerelateerde kijksuggesties. De technologie hierachter is nog in de experimentele fase en maakt gebruik van de trefwoorden in de ondertiteling voor doven en slechthorenden. Uitdaging is om een suggestie te doen in de juiste context. Het programma is selflearning en zal daardoor steeds beter in staat zijn om de juiste suggestie te doen. HbbTV wordt nu al doorgegeven door Digitenne en Digiplus, maar nog niet door de grote distributeurs. Hagoort spreekt zijn hoop uit dat distributeurs nu de toegevoegde waarde van HbbTV gaan inzien.

Doventolk

NPO gaat HbbTV ook vanuit zijn maatschappelijke functie inzetten voor het oproepbaar maken van een doventolk. Doven en slechthorenden zijn daardoor niet langer gedwongen om een betaald pluspakket te kiezen. In een internationale samenwerking wordt een avatar ontwikkeld die automatisch gebaren maakt en zichtbaar is in het gewone televisiebeeld. Ook hier is de grote uitdaging dat de avatar het woord in de juiste context moet leren gebruiken. Hagoort noemde de toepassing met name een uitkomst voor kinderen die nog niet kunnen lezen. De eerste resultaten zijn volgens hem zeer veelbelovend. Begin volgend jaar krijgt het kinderprogramma Zandkasteel de primeur.

Nog meer gemak: nooit meer zoeken naar de juiste tweede scherm app bij een programma met de Companion app. Via het audiokanaal herkent de app het juiste programma en de juiste zender.

Op maat

Gemeenschappelijke deler van alle nieuwe ontwikkelingen is de kijk- en luisterervaring verrijken en persoonlijker maken. Hagoort: “Van het programmeren gaan we naar het op maat maken van een televisieavond”. Hij noemt onder meer kijk- en luistersuggesties en het stimuleren van kijker/luisteraarparticipatie, bijvoorbeeld via social media of  het insturen van fragmenten. Dergelijke initiatieven zijn ook te vinden bij de verschillende omroepen, zoals een tekentool bij Zapp (KRO/NCRV) en het 3FM App’je, waarmee luisteraars rondom evenementen tekst, audio en video kunnen insturen.

Moderator Rick Nieman vraagt Hagoort hoe het komt dat een initiatief als NLZiet in het buitenland nog niet van de grond is gekomen. Hagoort stelt dat vergelijkbare initiatieven in het buitenland vooral zijn stukgelopen op basis van mededingingswetgeving. Bij NLZiet is het duidelijk dat het een aanbod van drie afzonderlijke uitzending gemist-diensten is. Bovendien staat het open voor elke andere partij die in het basispakket (niet betaald) zit van de distributeur.

Trends in digitale media & entertainment

Maikel Verharen van marktonderzoeksbureau GfK geeft een sneak preview van de nieuwste marktcijfers zoals die gepubliceerd gaan worden in hun rapport: Trends in digitale media & entertainment.

De ontwikkelingen in de media maken het voor onderzoek niet makkelijker. Verharen: “Vroeger had je voor elk mediumtype één device. Televisie keek je op een televisietoestel. De krant las je op papier. Door digitalisering is dat drastisch veranderd: consument heeft toegang tot een groeiend aanbod dat overal en altijd beschikbaar is.” Aanjager van deze ontwikkeling zijn met name de mobiele devices, zoals telefoon en tablet.

Een aantal cijfers: momenteel hebben 7,54 miljoen Nederlanders (56 procent) een tablet en 9 miljoen een smartphone (70 procent). Na een exponentiële groei de afgelopen jaren lijkt de curve dit jaar wat af te vlakken. Alleen onder de 65+-ers houdt de groei aan.

Muziek & video

GfK onderzocht ook de videomarkt (exclusief adult en usergenerated platforms zoals YouTube). De markt laat een neergaande lijn zien. In 2006 ging er nog zo’n 700 miljoen euro om in de fysieke muziek- en videodragers. In 2015 zal dat nog maar 125 miljoen euro zijn. Een toenemend deel van de markt is overgenomen door digitale producten. Dit jaar zal het aandeel digitaal voor het eerst groter zijn dan fysiek.

Streaming

Ruim een derde van de Nederlandse bevolking maakt gebruik van betaalde muziekstreaming- en Video-on-Demand-diensten. Met name in de categorie 18- tot 34-jarigen is VoD populair: 45 procent maakt er gebruik van. Gebruik van muziekstreaming-diensten is met 60 procent het hoogst bij jongeren van13 tot 17 jaar. De groei van streaming is dusdanig dat inmiddels meer gebruikers streamen dan tegen betaling downloaden. Illegale downloads nemen af. Het succes van de streamingdiensten kan volgens Maikel worden toegeschreven aan het All you can eat-model in combinatie met het aloude: Gemak dient de mens.